อคฺคผลวเสน ปวตฺตํ ปเนตฺถ จตุตฺถชฺฌานํ เวทิตพฺพํฯ ตตฺถ ยถา สตฺตานํ นิทฺทูปคมลกฺขณา เสยฺยา ภวงฺคจิตฺตวเสน โหติ, สา ปน เนสํ ปฐมชาติสมนฺวยา เยภุยฺยวุตฺติกา, เอวํ ภควโต อริยชาติสมนฺวยํ เยภุยฺยวุตฺติกํ อคฺคผลภูตํ จตุตฺถชฺฌานํ ตถาคตเสยฺยาติ เวทิตพฺพํฯ ปญฺจมาทีนิ อุตฺตานตฺถานิฯ

เสยฺยาสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. ปฐมโวหารสุตฺตวณฺณนา

[250-253] อฏฺฐเม อนริยานนฺติ อสาธูนํ นิหีนานํฯ โวหาราติ สํโวหารา อภิลาปา วา, ‘‘ทิฏฺฐํ มยา’’ติ เอวํวาทิตาฯ เอตฺถ จ ตํตํสมุฏฺฐาปกเจตนาวเสน อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ นวมาทีสุ นตฺถิ วตฺตพฺพํฯ

ปฐมโวหารสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อาปตฺติภยวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปญฺจมปณฺณาสกํ นิฏฺฐิตํฯ

(26) 6. อภิญฺญาวคฺโค

1-3. อภิญฺญาสุตฺตาทิวณฺณนา

[254-256] ฉฏฺฐสฺส ปฐเม ปจฺจนีกสมนโต สมโถ, สมาธีติ อาห ‘‘จิตฺเตกคฺคตา’’ติฯ อนิจฺจาทินา วิวิเธนากาเรน ทสฺสนโต วิปสฺสนา, สงฺขารปริคฺคาหกญาณํฯ เตนาห ‘‘สงฺขารปริคฺคหวิปสฺสนาญาณ’’นฺติฯ

ทุติเย อนริเยหิ ปริเยสิตพฺพตฺตา อนริยานํ ปริเยสนาติ อนริยปริเยสนาฯ สยํ ลามกตาย อนริยานํ ปริเยสนาติ วา อนริยปริเยสนาฯ ชราสภาวนฺติ ชีรณปกติกํฯ ตติยํ อุตฺตานเมวฯ

อภิญฺญาสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4-10. มาลุกฺยปุตฺตสุตฺตาทิวณฺณนา

[257-263] จตุตฺเถ อปสาเทตีติ นิคฺคณฺหาติฯ อุสฺสาเทตีติ ปคฺคณฺหาติฯ อปสาทนาการํ อุสฺสาทนาการญฺจ วิภาเวตุํ ‘‘กถ’’นฺติอาทิ อารทฺธํฯ ปญฺจมาทีนิ อุตฺตานาเนวฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ

มาลุกฺยปุตฺตสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อภิญฺญาวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อิติ มโนรถปูรณิยา องฺคุตฺตรนิกาย-อฏฺฐกถาย

จตุกฺกนิปาตวณฺณนาย อนุตฺตานตฺถทีปนา สมตฺตาฯ

ทุติโย ภาโค นิฏฺฐิโตฯ